Marrëdhëniet mes Beogradit dhe Uashingtonit pritet të thellohen përmes Dialogut Strategjik.
Kjo është bërë e ditur në muajt e fundit gjatë takimeve midis zyrtarëve të Serbisë dhe Shteteve të Bashkuara.
Megjithatë, detajet e këtij Dialogu Strategjik nuk janë sqaruar ende për mandatin e dytë të presidentit amerikan, Donald Trump.
“Raportet diplomatike midis Serbisë dhe SHBA-së, të cilat kanë kaluar nëpër faza të ndryshme nga aleanca deri tek armiqësia gjatë një periudhe më shumë se 140 vjeçare”, tha për Shërbimin e Ballkanit të Radios Evropa e Lirë analisti i politikës së jashtme, Boshko Jakshiq.
Dialogu Strategjik që SHBA-ja zhvillon me shumë shtete synon të thellojë bashkëpunimin në fusha si ekonomia, siguria dhe politika e jashtme.
“Është e qartë se gjatë mandatit të dytë të ‘udhëheqësit të epokës’, siç e quajti Trumpin Vuçiqi, marrëdhëniet midis Beogradit dhe Uashingtonit po përparojnë drejt një partneriteti që shqetëson evropianët”, thekson Jakshiq.
“Ata besojnë se Vuçiq po largohet nga Brukseli dhe po merr anën në konfliktin mes aleatëve transatlantikë”, shtoi ai.
Pikëpamjet e ndryshme mbi Kosovën dhe Bosnje e Hercegovinën nga Beogradi dhe Uashingtoni shihen si dallime kyç midis dy vendeve.
“Nëse ekziston ndonjë interes strategjik i SHBA-së me Serbinë, ai fokusohet kryesisht në uljen e tensioneve në Kosovë dhe Bosnje e Hercegovinë”, tha Jakshiq.
SHBA-ja është një nga partnerët kryesorë të Kosovës dhe e njohu pavarësinë e saj në 2008, ndërsa Serbia ende nuk e pranon.
Dialogu për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, i ndërmjetësuar nga BE-ja, është bllokuar për dy vjet.
Serbia mbështet Millorad Dodikun në Bosnje, politikani nga Republika Sërpska që është nën sanksione amerikane për aspirata secesioniste.
“Vetëm fakti që çështjet e ndjeshme të Bosnjës dhe Kosovës nuk janë pengesë për Dialogun Strategjik me SHBA-në është një avantazh për Beogradin”, tha Jakshiq.
“Megjithatë, mënyra se si do të diskutohet mbetet e pasigurt”, paralajmëroi ai.
“Duke pasur parasysh stilin e Trumpit, ai thjesht mund të kërkojë që gjithçka të bëhet sipas vizionit të tij, duke vënë Vuçiqin në një situatë të vështirë”, vlerësoi Jakshiq.
Përpjekjet për të zgjidhur mosmarrëveshjet midis Kosovës dhe Serbisë u shfaqën gjatë mandatit të parë të Trumpit me Marrëveshjen e Uashingtonit të nënshkruar në Shtëpinë e Bardhë.
Marrëveshja përqendrohej në lidhjet ekonomike midis Beogradit dhe Prishtinës, por zbatimi i saj ka qenë i kufizuar.
Në muajt e fundit, pas rikthimit në Shtëpinë e Bardhë, Trump ka deklaruar se si president ka parandaluar “një luftë të re të madhe” mes Serbisë dhe Kosovës.
“Ne e shmangëm për shkak të tregtisë. Ata donin të tregtonin me Shtetet e Bashkuara. Unë thashë se nuk tregtojmë me ata që luftojnë”, u shpreh Trump.
Beogradi nuk ka reaguar ndaj këtyre deklaratave.
Ndërkohë, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka konfirmuar pohimet e Trumpit, ndërsa autoritetet në Serbi i kanë cilësuar si “akuza të rreme”.
Dialogu Strategjik i SHBA-së zhvillohet me shumë shtete për përmirësimin e marrëdhënieve bilaterale, sipas Departamentit të Shtetit.
Bisedimet në nivel të lartë përfshijnë tema si mbrojtja, siguria, mjedisi, energjia dhe ekonomia.
SHBA-ja ka zhvilluar Dialog Strategjik me vende si Franca, Mbretëria e Bashkuar, Greqia, ndër të tjera.
Nga vendet përreth Serbisë, Rumania dhe Sllovenia kanë zhvilluar Dialog Strategjik me Uashingtonin, si dhe Maqedonia e Veriut.
Njoftimi i fundit për Dialogun Strategjik erdhi pas takimit të presidentit serb Vuçiq dhe sekretarit amerikan të Shtetit, Marco Rubio, në Nju Jork.
Departamenti i Shtetit njoftoi për “thellimin e partneritetit përmes Dialogut Strategjik” dhe ekspozitën EXPO 2027 që do të mbahet në Serbi.
Vuçiq tha në Instagram se pati një “dialog të hapur dhe të sinqertë” me Rubion dhe ftoi Trumpin të vizitojë Serbinë.
“Beogradi është i entuziazmuar nga Dialogu Strategjik me SHBA-në”, tha Jakshiq.
Fitorja e Trumpit dhe rikthimi i tij në Shtëpinë e Bardhë u pritën me entuziazëm në Beograd.
“Për Vuçiqin, Trumpi është një aleat i mirëpritur”, vlerësoi Jakshiq.
Administrata e mëparshme amerikane kishte kritikuar Vuçiqin për çështje rajonale dhe të brendshme, si rënia e institucioneve demokratike dhe korrupsioni.
“Kjo tregon se Vuçiq ka pasur më lehtë me administratën Trump sesa me administratën Biden”, shtoi ai.
Gjatë vitit të kaluar, në Beograd kanë qëndruar bashkëpunëtorë dhe anëtarë të familjes së Trumpit për temat e investimeve.
Një projekt kryesor është ndërtimi i një kompleksi luksoz në Beograd nga kompania e dhëndrit të Trumpit, Jared Kushner.
Ndryshe nga Brukseli, Uashingtoni nuk ka komentuar për protestat masive antiqeveritare në Serbi.
Tarifat e larta amerikane dhe sanksionet ndaj NIS-it kanë tensionuar marrëdhëniet dypalëshe.
Në gusht hynë në fuqi tarifa të larta për importet nga Serbia, të cilat janë mes më të lartave në Evropë.
Tarifa prej 35% është e dyta më e lartë në Evropë, pas Zvicrës.
Pas vendosjes së tarifave, Beogradi është shprehur se ato dëmtojnë investimet e huaja.
Vuçiq ka deklaruar se “çështja e tarifave ishte në fokus”, por rezultatet ende nuk dihen.
Sanksionet ndaj Industrisë së Naftës së Serbisë (NIS), pronësi ruse, hyjnë në fuqi më 1 tetor për lidhjet me Gazprom Neft-in rus.
Vuçiq njoftoi për nevojën e “daljes së plotë të Rusisë nga NIS-i” për të ndryshuar strukturën e pronësisë.
Pavarësisht thirrjeve për sanksione ndaj Kremlinit pas pushtimit të Ukrainës, Serbia vazhdon bashkëpunimin me Rusinë.
Ndërkohë që Beogradi paralajmëron Dialog Strategjik me SHBA-në, ai mban lidhje të ngushta me Kinën.
Liderët e Serbisë dhe Kinës i përshkruajnë marrëdhëniet si “miqësi të hekurt”, të zhvilluara përmes projekteve infrastrukturore.
“Vuçiq do të vazhdojë të luajë në të dy anët për të arritur qëllimet e tij”, tha Jakshiq.
Megjithatë, lidhjet me Lindjen nuk pengojnë marrëdhëniet me Uashingtonin në këtë moment.
“Kjo është qasje biznesore e Trumpit ndaj diplomacisë”, tha Jakshiq.
Dialogu Strategjik midis Serbisë dhe SHBA-së është paralajmëruar që nga gushti.
Sipas zyrtarëve amerikanë, ai do të nisë “së shpejti”, por afati nuk është specifikuar.
Dialogu pritet të sjellë “një epokë të re” në marrëdhëniet dypalëshe.
Serbia ka nënshkruar marrëveshjen e parë strategjike me SHBA-në në energjetikë.
Vuçiq e vlerësoi si “një sinjal të rëndësishëm” që amerikanët dëshirojnë Dialog Strategjik.
Serbia, si sht
Leave a Reply